Liệu khả năng miễn dịch tự nhiên xuất hiện sau khi nhiễm virus SARS-CoV-2 có thể bảo vệ chống lại biến thể nguy hiểm Delta?
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ ước tính 99,8% tổng số ca nhiễm virus SARS-CoV-2 của đất nước này là do biến thể Delta. Các chuyên gia dự đoán biến chủng COVID-19 này sẽ áp đảo các biến thể khác như Mu ở Mỹ, giống như nó từng áp đảo biến thể Alpha ở Anh.
Tuy nhiên, sự thống trị của Delta không có nghĩa là cần phương pháp khác để giải quyết nó. Điều đó bao gồm việc dựa vào khả năng miễn dịch tự nhiên, mà CDC mô tả là khả năng miễn dịch “có được khi tiếp xúc với sinh vật gây bệnh thông qua việc lây nhiễm thực tế”. Tức là, khi một người mắc COVID-19, cơ thể người đó sẽ sản xuất ra kháng thể; các kháng thể từ việc nhiễm virus có thể cung cấp các mức độ bảo vệ chống lại sự lây nhiễm trong tương lai.
Tiến sĩ Sabrina Assoumou, bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Boston, cảnh báo không nên dựa vào khả năng miễn dịch tự nhiên để chống lại COVID-19. Chia sẻ với Tạp chí Newsweek, bà cho biết: ” Vẫn có những câu hỏi về việc bảo vệ nhờ khả năng miễn dịch tự nhiên để chống lại các biến thể. Một nghiên cứu gần đây cho thấy khả năng tái nhiễm ở những người không được tiêm chủng cao hơn so với những người đã được tiêm chủng”.
Nghiên cứu của CDC mà bà Assoumou tham khảo chỉ ra rằng những người ở bang Kentucky (Mỹ) đã mắc COVID-19 và chưa được tiêm phòng có nguy cơ bị tái nhiễm cao hơn gấp đôi so với những người đã được tiêm vaccine đầy đủ.
Ngoài ra, Tiến sĩ Peter Chin-Hong, giáo sư y khoa tại Trường Đại học UCSF và là bác sĩ bệnh truyền nhiễm ở San Francisco, California, cũng cảnh báo không nên dựa vào khả năng miễn dịch tự nhiên để chống lại COVID-19. Theo ông Chin-Hong, khả năng miễn dịch tự nhiên nói chung là một điều tốt và có thể phát triển mạnh mẽ ở nhiều người, song rắc rối khi dựa vào khả năng miễn dịch tự nhiên là nó có thể khác nhau ở mỗi người và không có điều gì cho biết miễn dịch tự nhiên có thể kéo dài bao lâu. Hiệu quả của miễn dịch tự nhiên có thể phụ thuộc vào thời điểm một người bị nhiễm bệnh.
Hơn nữa, khả năng miễn dịch tự nhiên có thể không bảo vệ tốt trước tất cả các biến thể của virus SARS-CoV-2.
Các chuyên gia đều khuyến nghị biện pháp tốt nhất để chống lại Delta theo chứng minh của khoa học là tiêm chủng. Tiêm phòng cung cấp “mức độ bảo vệ cao” chống lại COVID-19. Những loại vaccine hiện tại đã được cấp phép hoặc phê duyệt đều hoạt động tốt đối với biến thể Delta. Việc tiêm phòng cũng được khuyến nghị cho những người đã khỏi bệnh COVID-19.
Vì sao người từng mắc COVID-19 vẫn cần tiêm vaccine?
Các chuyên gia chỉ ra lý do người từng mắc COVID-19 vẫn cần tiêm vaccine.
Mặc dù số ca mắc và số ca t.ử v.ong gia tăng ở các khu vực khác nhau của Mỹ nhưng nhiều người dân nước này vẫn chưa quyết định về việc sẽ đi tiêm vaccine. Một nghiên cứu từ Quỹ Gia đình Kaiser cho thấy, 46% những người tham gia khảo sát chưa tiêm vaccine nói rằng họ không hề có ý định đi tiêm vaccine vào cuối năm nay.
Một phần của tâm lý ngần ngại này do họ lo ngại việc tiêm vaccine sẽ gây ra rủi ro về sức khỏe lớn hơn bản thân virus. Ngoài ra, số khác cho rằng việc tiêm vaccine là không cần thiết, đặc biệt với những người từng mắc COVID-19 trước đó.
Những người từng mắc COVID-19 vẫn nên tiêm vaccine. (Ảnh minh họa: Reuters)
Các chuyên gia cho rằng, miễn dịch tự nhiên bảo vệ được ít hơn trước các biến thể mới so với vaccine. Dữ liệu mới từ Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy, nếu một người từng mắc COVID-19 trước đó thì người này vẫn có khả năng cao sẽ tái nhiễm.
Kháng thể tự nhiên không ngăn biến thể mới
Một lý do quan trọng cho thấy việc đạt được miễn dịch sau khi mắc COVID-19 không hoàn hảo là sự xuất hiện của biến thể Delta với khả năng lây nhiễm cao, hiện chiếm hơn 90% số ca mắc ở Mỹ.
“Các kháng thể đạt được qua miễn dịch tự nhiên không vô hiệu hóa được các biến thể của virus SARS-CoV-2 đang lây nhiễm hiện nay một cách hiệu quả như các kháng thể sinh ra từ việc tiêm vaccine mRNA”, Scott Hensley, giáo sư về vi sinh học tại Đại học Pennsylvania nhận định với USA Today.
Một nghiên cứu ngày 30/6 công bố trên Tạp chí Science Translational Medicine cũng cho thấy, các kháng thể sinh ra từ những người được tiêm đầy đủ vaccine mRNA của Moderna có khả năng ngăn ngừa các biến thể khác cao hơn so với kháng thể sinh ra từ những người hồi phục sau khi mắc COVID-19.
Vaccine bảo vệ ổn định hơn
Vaccine cũng cung cấp sự bảo vệ ổn định hơn trước dịch bệnh so với miễn dịch tự nhiên, Grant McFadden, giám đốc Trung tâm thiết kế sinh học cho Liệu pháp miễn dịch, Vaccine và Liệu pháp virus tại Đại học bang Arizona cho hay.
“Sự hồi phục sau khi mắc COVID-19 tạo ra sự miễn dịch không ổn định đối với lần nhiễm bệnh thứ hai và điều này được phản ánh qua mức độ kháng thể kháng protein gai khác nhau ở các bệnh nhân đã hồi phục”, chuyên gia McFadden đ.ánh giá với USA Today. “Trái lại, miễn dịch đạt được qua việc tiêm vaccine đồng đều hơn nhiều, cả trong việc bảo vệ cơ thể trước dịch bệnh COVID-19 và mức độ kháng thể kháng protein gai”.
Một nghiên cứu của Đại học Oxford công bố hồi tháng 6 cho thấy những người có phản ứng miễn dịch yếu hơn từng mắc COVID-19 có thể có nguy cơ nhiễm các biến thể mới cao hơn.
“Các vaccine kích thích cơ thể sản sinh ra các kháng thể ở mức độ thậm chí còn cao hơn những người từng hồi phục sau khi mắc bệnh”, Taylor Heald-Sargent, giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Feinberg thuộc Đại học Northwestern cho hay.
Ca tái nhiễm phổ biến hơn ở người chưa tiêm
Nghiên cứu của CDC công bố ngày 6/8 cho thấy những người chưa được tiêm vaccine nguy cơ tái nhiễm cao gấp 2,34 lần so với những người được tiêm. Nghiên cứu công bố trên tạp chí y khoa The Lancet Respiratory Medicine cũng cho thấy tỷ lệ tái nhiễm cao khi xem xét các trường hợp tái nhiễm COVID-19 ở những binh lính Thủy quân Lục chiến trẻ khỏe. Trong số 189 quân nhân từng mắc COVID-19 từ tháng 5 – 11/2020, nghiên cứu hồi tháng 4/2021 cho thấy 10% trong số này tái dương tính với virus.
Trong khi các chuyên gia y tế nhận định với USA Today rằng, một người mắc COVID-19 lần thứ hai có lẽ thường là các ca tái nhiễm t.iền triệu chứng hoặc có các triệu chứng nhẹ thì không phải trường hợp nào cũng như vậy.
Một người đàn ông 25 t.uổi ở Nevada được cho là ca tái nhiễm COVID-19 đầu tiên ở Mỹ vào tháng 10/2020, một nghiên cứu công bố trên The Lancet Infectious Diseases cho hay. Theo các nhà nghiên cứu, ở lần mắc thứ hai này, bệnh nhân trên có các triệu chứng nghiêm trọng hơn cả lần đầu tiên.
Một người đàn ông 46 t.uổi ở Ecuador được coi là trường hợp tái nhiễm đầu tiên ở Nam Mỹ từng phát triển kháng thể sau khi mắc COVID-19 với các triệu chứng nhẹ cũng đã trải qua tình trạng nghiêm trọng hơn nhiều khi tái nhiễm virus vài tuần sau đó.
Như vậy, dựa trên các nghiên cứu, theo USA Today, việc cho rằng nếu đã có miễn dịch tự nhiên sau khi mắc COVID-19 thì không cần tiêm vaccine là nhận định sai lầm. Người hồi phục sau khi mắc COVID-19 vẫn rủi ro tái nhiễm virus, theo dữ liệu mới từ CDC. Điều này là bởi mức độ miễn dịch từ việc từng mắc COVID-19 không tương đương với mức độ miễn dịch sau khi tiêm vaccine.
Các loại vaccine COVID-19 cung cấp cho những người được tiêm mức độ miễn dịch đồng đều hơn (cao hơn so với nhiều người từng mắc COVID-19) và có hiệu quả trước các biến thể mới, cũng như kích thích cơ thể tạo ra nhiều kháng thể hơn so với miễn dịch tự nhiên.
